به گزارش سلامت نیوز چرخه نکراری سوختن بهترین و کمیاب ترین جنگل های جهان و بازمانده از عصر یخبندان، همچنان قربانی بی توجهی مردم و مسوولان می شوند. هیچکس هم ککش نمی گزد که هر روز و هر ثانیه، صدها و هزاران هکتار از جنگل ها در حال نابودی است. بیابان ها هر روز گسترده تر شده و در حال پیشروی هستند و بارش نزولات جوی هر سال کمتر می شود و خشکسالی ها و ورشکستگی آبی بیشتر.

با این همه شهروندان همچنان برای تفریح و خوشگذرانی چند ساعته خود، آتش روشن می کنند و آنرا به حال خود رها کرده و پی کارشان می روند. با وزش باد، آتش شعله ور شده و مثل اژدهایی، جنگل ها را می خورد و جنگلبانان، محیط بانان و مردم با چنگ و دندان و بیل و سرشاخه و معدود دستگاه های دمنده و رو به سوی آسمان و دست به دامان خداوند مهربان و رحیم که باران رحمتش را بفرستد، به نبرد با آتش می روند. این داستان همیشه تکراری آتش سوزی در جنگل های ایران است.

کسی به فکر جنگل نیست

کسی هم برایش مهم نیست جنگل ها چه وضعی دارند و باید کاری انجام شود؛ صداو سیما که “رسانه ملی” است و با پول نفت و بیت المال اداره می شود برای فرهنگ سازی و پخش کلیپ های فرهنگی، پول های هنگفت از سازمان های متولی طبیعت – که کمترین بودجه را دارند- می خواهد. مجلس و دولت ها نیز دغدغه ای برای اصلاح چنین اوضاعی ندارند تا قانونی بگذرانند که آتش روشن کردن در کف جنگل ممنوع شود. اگر هم قانونی هست یا بسیار کلی و گنگ است و یا اساسا اجرایی نمی شود.

بخشی از جنگل های منطقه “چهل چای” شهرستان مینودشت حوالی روستاهای “ارکه” و “عروسک” در شرق گلستان نزدیک به 24 ساعت در آتش سوخت. این آتش سوزی که از دیروز عصر شروع شده بود فعلا مهار شده است؛ با این همه نیروهای منابع طبیعی همچنان در جنگل حضور دارند تا در اثر وزش باد شدید، آتش دوباره شعله ور نشود .

به گفته مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری گلستان، برگ سوزنی بودن درختان، صعب العبور و صخره ای بودن منطقه و وزش باد شدید باعث مشکل شدن کار اطفای حریق شده است.

حمید سلامتی به “سلامت نیوز” گفت:« نزدیک به 20 هکتار از جنگل های منطقه در این آتش سوزی سوخته است.» او تاکید کرد که نیروهای اطفای حریق همچنان در منطقه حضور دارند تا عملیات اطفا به طور کامل انجام شده و به دلیل وزش باد شدید، آتش دوباره مشتعل نشود. سلامتی از شهروندان و مسافران درخواست کرد که اگر برای استراحت و تفریح به مناطق جنگلی می‌روند حتما آتشی را که روشن کرده اند، خاموش کنند تا جنگل ها که ثروت های عمومی هستند خسارت نبیند.

کشت سوزنی برگ ها در دهه های پیشین

در دهه های گذشته، کشت سوزنی برگ ها که بومی جنگل های ایران نیستند و بسیار زود می سوزند، سیاستی اشتباه بوده که بسیاری از آتش سوزی ها را غیرقابل کنترل مکرده است. به گفته کارشناسان این نوع درختان- به جز اورس که بومی برخی مناطق ایران است- شرایط خاصی را در محیط اطرافشان ایجاد می‌کنند و با اسیدی کردن خاک، حیات گونه‌های گیاهی دیگر را سخت می کنند تا موادغذایی و آب بیشتری را در اختیار ریشه خود بگیرند.

از آنجایی که سوزنی برگ ها همیشه سبز هستند و در برابر سرما مقاوم، و همچنین به خیال اینکه آنها نیز مانند اورس ها می توانند با سیلاب مقابله کنند، برخی کارشناسان سازمان جنگلبانی در دهه های ۳۰ و ۴۰ به این تصمیم رسیدند که آنها را در مناطق جنگلی مخروبه کشت کنند و جنگل‌های پایین دست را هم به‌جای درختان پهن برگ به سوزنی برگ تبدیل کنند. همین ایده موجب واردات گونه‌های مختلف درختان سوزنی برگ از کشورهای دیگر و از دست رفتن بخش های بزرگی از جنگل‌های پهن برگ ایران شد.

نادرست بودن این سیاست به مرور زمان مشخص شد و پس از حدود ۳۰ سال متولیان جنگل ها در ایران متوجه شدند که به علت منطبق نبودن شرایط اکولوژیک، این درختان وارداتی در جنگل‌های پهن برگ کشور قادر به ادامه حیات نیستند و این موضوع باعث می‌شود که نه تنها خود این درختان آسیب ببینند بلکه شروع به تخریب خاک و آسیب به گونه های بومی جنگل هم می‌کنند.

سازگاری نداشتن با بوم‌سازگان جنگل‌های هیرکانی که اغلب دارای درختان پهن‌برگ خزان کننده است و همچنین برهم خوردن تعادل گیاخاک و افزایش خطر آتش‌سوزی، از دیگر مضرات کاشت گونه‌های غیر بومی است.

بر اساس آمارهای رسمی سازمان منابع طبیعی وآبخیزداری کشور، مجموع جنگل‌کاری با گونه های غیربومی در شمال ایران در حدود 150 هزار هکتار، یعنی کمتر از 8 درصد کل مساحت 1.9 میلیون هکتاری جنگل‌های هیرکانی برآورد می‌شود. این رقم، با در نظر گرفتن تمام جنگل ‌کاری‌های انجام شده با سوزنی‌برگان غیربومی و همچنین تمامی عرصه‌های دارْکِشتْ ‌وَرزی (agroforestry) شامل صنوبرکاری‌ها و مناطق کاشت اوکالیپتوس و حتی کاشت گونهٔ بومی تُوسکا در 50 -60 سال اخیر است.

ممنوعیت کشت درختان سوزنی برگ

پس از این و از اواخر دهه 70 و دهه 80 ، “سازمان جنگل ها، مراتع وآبخیزداری” با هدف حفاظت و احیای جنگل های پهن برگ و با توجه به آثار و پیامدهای خسارت بار کاشت درختان سوزنی برگ در میان این جنگل ها، استفاده از گونه‌های سوزنی را برای جنگل‌کاری در داخل جنگل‌های طبیعی ممنوع اعلام کرد و به منظور جلوگیری از بروز آفات و بیماری های ناشناخته، برداشت تدریجی درختان سوزنی ‌برگ و جایگزینی آنها با گونه های پهن‌برگ بومی جنگل های شمال در دستور کار این سازمان قرار گرفت.

این تصمیم اگر چه دیرهنگام، اما ضروری و درست بود و در درازمدت آثار مطلوبی برای جنگل های پهن برگ ایران بر جای خواهد گذاشت.

سلب مسئولیت: منبع این مطلب این سایت بوده و باز نشر توسط سایت مدیک بلاگ بر مبنای تایید بر محتوای آن نمی باشد.